„რამ გამოიწვია ასეთ მიგრაცია? ბევრმა ფაქტორმა იქონია გავლენა, უპირველესად, უგზოობამ.

გზა ხომ ერთ-ერთი უმთავრესი მაცოცხლებელი რამ არის ნებისმიერი ხეობისთვის, იქ რომ სიცოცხლე იყოს შენარჩულებული, მოსახლეობა რომ დარჩეს.

გამოსავალს რაში ვხედავ? გამოსავალია მეტი დაფინანსება და მეტი ყურადღება. ცენტრალური ხელისუფლებაც და მასზე ჩამოკიდებული ადგილობრივი ხელისუფლებაც დაინტერესებული უნდა იყვნენ მდგომარეობის გამოსწორებით.

მინდა კიდევ ერთი საკითხი გავაჟღერო ყველა დონეზე: სულ ახლახან ჩვენმა ხელისუფლებამ მიიღო „მთის კანონი“. სამწუხაროდ, ისე მოხდა, რომ ილტოს ხეობის სოფლების უმეტესობას ვერ მიენიჭა მთის სოფლის სტატუსი. არადა, მეც პირადად მაქვს კანონი ნანახი, შემდეგ არ ვიცი, რა მოხდა, რა კრიტერიუმებით და ვინ მიიღო გადაწყვეტილება, რატომ აღარ შევიდა ეს სოფლები.

ილტოს ხეობის სოფლები უფრო აკმაყოფილებდა პირობას, ვიდრე, თუნდაც პანკისის ან სხვა რომელიმე თემის სოფლები.

ჭართალა, შახვეტილა თუ სხვა სოფლები ვერ მოხვდნენ მთის სოფლების ჩამონათვალში, ამიტომ აქაურები ვერ ისარგებლებენ თუნდაც იმ მინიმალური შეღავათებითაც, რასაც კანონი ანიჭებს მთის სტატუსის ქვეშ მყოფ მოსახლეობას. ეს პატარა სტიმული მაინც იქნებოდა აქაურებისთვის, სტიმული იმისა, რომ ადამიანები ადგილზე დამაგრდნენ. იქნებ ამ შეღავათებს მაინც მოებრუნებინა ვინმე სოფლისკენ.

ილტოს ხეობის მომავალს მე მხოლოდ იმ შემთხვევაში ვხედავ, თუ ხელისუფლების მრიდან მაქსიმალური ყურადღება იქნება. სხვა შემთხვევაში, თუ ყურადღება არ იქნა, გზა არ იქნება, სკოლა, საბავშვო ბაღი, ამბულატორია, ეს ჩვენი სოფელი, ჭართალაც შეიძლება დაიცალოს. გარდაიცვლებიან ეს მოხუცები, ახალგაზრდებს კი აღარ ექნებათ აქ დარჩენისა და ცხოვრების სურვილი. არადა ულამაზესია აქაურობა, საინტერესოა როგორც ისტორიული, ასევე ტურისტული თვალსაზრისით.

ილტოს ხეობა ძირითადად ფშავლებით არის დასახლებული. ფშავლები კი, მოგეხსენებათ, შეჩვეეულნი არიან მთის გარემოში ცხოვრებას. თუ თუნდაც მინიმალური მხარდაჭერა იქნება, ისინი, ცხადია გაჩერდებიან ხეობაში და არსად წავლენ“.